برخی اسرار «خواب» از نگاه امام صادق(ع)

موضوع خواب و فرآیند آن یکی از اسرار الهی است که خداوند علم آن را جز به بندگان خاص خود عطا نکرده است. آیاتی از قرآن به موضوع خواب اشاره می‌کند؛ از جمله آیه42 سوره زمر که می‌فرماید: «اللَّهُ یَتَوَفَّی الْأَنْفُسَ حِینَ مَوْتِهَا وَالَّتِی لَمْ تَمُتْ فِی مَنَامِهَا فَیُمْسِکُ الَّتِی قَضَی عَلَیْهَا الْمَوْتَ وَیُرْسِلُ الْأُخْرَی؛ خدا روح مردم را هنگام مرگشان به تمامی باز می‏‌ستاند و [نیز] روحی را که در [موقع] خوابش نمرده است [قبض می‏‌کند] پس آن [نفسی] را که مرگ بر او واجب کرده نگاه می‌دارد و آن دیگر [نفس‌ها] را تا هنگامی معین [به سوی زندگی دنیا] بازپس می‌فرستد» بر اساس این آیه خواب نوعی از مرگ است با این تفاوت که انسان در مرگ روحش برای همیشه گرفته می‌شود.

یکی از موضوعات اصلی خواب مربوط به دیدن رؤیاهای صادقانه و خواب‌های پریشان است که حکمت آن در دست اهل‌بیت(ع) و انبیاء و اولیای الهی است. امام صادق(ع) درباره برخی از حکمت‌های آن به مفضل فرمود: «ای مفضّل! در باره خواب‌ها و حکمت درهم‌‏آمیختگی راست و دروغ آن نیک بیندیش. اگر تمام خواب‌ها راست و صادق بود همه مردم پیامبر [و از اخبار غیب آگاه‏] بودند و اگر تمام آنها نادرست و کاذب بود، چیزی زاید و بی‌‏معنی بود و سودی نداشت. از این رو گاه راست است و مردم از آن سود می‏‌برند و با آن به سوی نیکی می‌‏روند و از بدی پرهیز می‏‌کنند و بسیاری از آنها نیز دروغ است تا بر خواب‌ها اعتماد کامل نشود.»

بر اساس این روایت امام صادق(ع) مشخص می‌شود که پیامبران الهی(ع) به علم خواب دست داشتند و خداوند باب علم آن را برای انسان‌های معمولی بسته است. نکته دیگر این است که برخی خواب‌ها حقیقت دارد و برخی فاقد اعتبار است و در زمانی که حقیقت است برای انسان‌ها سودآور خواهد بود.

منبع: تسنیم