از یک شخص به صورت تصادفی بخواهید که شهر شیراز را در صده‌های گذشته تصور کند. ممکن است تصویری از یک شاعر، زیر درخت انگور با یک ساز در دست در کنار جوی آب را برای شما توصیف کند. همین نشانه عمق فرهنگ و ادب این شهر زیبا است. از دیرباز شیراز میزبان فرهنگ‌های مختلف کهن بوده است، شهر شیراز میزبان پنج قوم اصیل فارس، ترک، عرب، لر و کولی نشینان است.

فرهنگ‌هایی که هر یک به نحوی بر هنر و موسیقی تاثیر گذاشته. شعر و شاعری نیز بخشی از ریشه خود را از شیراز می‌گیرد و موسیقی سنتی نیز به دلیل غنا شعر و ادب در شیراز سابقه طولانی دارد . سعدی شیرازی، حافظ شیرازی، ملاصدرای شیرازی، محمد صادق خان، مشیر معظم افشار، فصیح الملک،‌‌ بیژن سمندر، شوریده شیرازی، قاآنی شیرازی، وصال شیرازی، فقیر شیرازی، ادیب شیرازی، زندخت شیرازی، مولانا محمد بن خواجه زین الدین علی بن جمال الدین شیرازی، وجیه الدین لسانی شیرازی، بابا فغانی شیرازی، مکتبی شیرازی، بیدل شیرازی یا سید میرزا محمدرحیم بیدل حیدر شیرازی و مولانا شاهین شیرازی بخشی از شاعرین قرن هفتم تا معاصر هستند که هر یک به نحوی بر موسیقی شیراز اثر گذاشته‌ و به آن عمق داده‌اند. در این مقاله به بررسی بخشی از موسیقی به‌یادماندنی شیراز می‌پردازیم.

برای درک لذت عمیق‌تر موسیقی‌های شیراز، در اولین تعطیلات پیش‌رو، بلیط هواپیما تهران شیراز علی بابا را بخرید تا از نزدیک این هنر را ببینید. در شیراز هتل‌ها و اقامتگاه‌های مختلفی با امکانات گوناگون وجود دارند. هتل چمران شیراز یکی از بهترین هتل‌های شیراز برای میزبانی مسافران است.

ویژگی موسیقی شیراز

موسیقی برخی نقاط ایران سراسر جنگ است و موسیقی برخی نقاط مملو از حماسه‌سرایی است، در برخی مناطق حزن در اشعار مشاهده می‌شود و در برخی مناطق عرفان، اما موسیقی شیراز موسیقی طرب است، موسیقی سرشار از شادی و مهربانی و خوش‌گذارانی و غنیمت شماردن لحظات و نوع دوستی. این ویژگی در شعر شیراز هم مشاهده می‌شود، شعر شیراز به‌جای غم، سرشار از مفاهیم عاشقانه است.

مشاهیر موسیقی شیراز

ایرج سلطانی، رحیم فتحعلی زاده، حسین افشار، محمدرضا درویشی، مرحوم ناصر صدر،منوچهر شیرازی، لاله زار نوازش، صمد بردیده، غضنفر راستی، اکبر زیگلری بخش از هنرمندان سنتی استان فارسی هستند که در میان علاقه‌مندان به موسیقی سنتی طرفداران خاص خود را دارند و نقش مهمی در توسعه موسیقی سنتی داشته‌اند. حسین صفری که به پدر موسیقی فارس معروف است نیز از بزرگان این خطه است که از گذشته تا دهه اخیر آثار به یادماندنی‌ای را خلق کرده است.

علی‌اکبر شیدا

تصنیف سرا و آهنگساز بزرگ دوران قاجار متولد شیراز است که اثر زیادی در سبک بازگشت ادبی داشت. از آثار او می‌توان به‌‌ دوش دوش که آن مه‌لقا، امشب شب مهتابه، امشب به بر من است آن مایهٔ ناز، بت چین ،‌‌ای مه من،‌‌ای بت چین،‌‌ای صنم، عشق تو (عشق تو آتش جانا زد بر دل من)، ناوک مژگان (از نوک مژگان می زنی تیرم چند)، کیه کیه در می‌زنه، عقرب زلف کجت با قمر قرینه، دل شیدا (از غم عشقت دل شیدا شکست)، ماه غلام (ماه غلام رخ زیبای توست) و سرو خجل (ای که به پیش قامتت، سرو چمان خجل شده) اشاره کرد.

محمدرضا درویشی

ترانه سرای شیرازی که موسیقی متن فیلم‌های کیسه برنج، تخته سیاه، قطعه ناتمام، روزی که زن شدم، سفر قندهار، بمانی، دو فرشته، بر بوم زمان۱، بر بوم زمان۲، بر بوم زمان۳، پنج عصر، اسامه، شهر آشوب، شاعر زباله‌ها، به آهستگی، حقیقت گمشده، آتش سبز، وقتی همه می‌خوابیم، میزاک، کشتزار‌های سپید، پریناز و باد و مه است و عصر فاخر بیست ترانه محلی استان فارس را در سال 1363 به چاپ رساند، وی همچنین به نواختن ترانه کلیدر نیز شناخته می‌شود. کتب دیباچه، جشن نوروز، نوروز خوانی و نغمه‌های نوروزی، آئین نوروز خوانی ،ترانه‌های بهاری، ردیف دستگاهی، نمایش‌ها و خرده‌نمایش‌های منسوخ شده، جدول آوانگاری، ترانه‌های نوروزی و بهاری از آثار این نوازنده شیرازی بنام است.

اکبر زیگلری

زیگلری از برجسته‌ترین خوانندگان قدیمی است که با ترانه‌های خود خاطرات پدرانمان را زنده می‌کند. او متولد شیراز و صاحب آثاری مانند: اجرا معروف فال حافظ،‌‌ دل میگه دلبر میاد، قصه زندگی، بی خیالش، بی وفا، برای تو، عشق شیرین، ناز اشک، قصه ساز، سه تارم‌‌ای سه تارم است.

غضنفر کازرونی

کازرونی خواننده معروف ترانه دختر شیرازی از افراد موثر بر موسیقی شیراز است که از آثار او می‌توان به گلنسا، یار کازرونی، دختر عمو، دختر کدخدا، شب و روزان به اسب خود سوارم، عروس شیراز، چوپان عاشق اشاره کرد.

گرایلی

گرای نام طایفه‌‌ای ترک تبار از عشایر استان فارس است. این طایفه اثر طولانی‌ای در موسیقی سنتی استان فارس به‌جای گذاشته‌‌‌‌اند. در سازهای مختلف قطعه‌هایی از شاهکار‌های سنتی این قوم به چشم می‌خورد که معروف‌ترین قطعات متعلق به ساز سنتور است. گرایلی، باش گرایلی، باسما گرایلی، از قطعات اصیل موسیقی سنتی نشات گرفته از این قوم است.

سازهای رایج در موسیقی سنتی استان فارس و شهر شیراز

• سه تار: سازی است که در موسیقی سنتی این استان ، بیشتر در قطعات عشایر نوایش به گوش می‌رسد.
• کمانچه: در میان مناطق قشقایی نشین استان، ساز کمانچه از سازهای محبوب در موسیقی است.
• دهل: سازی مکمل برای دیگر سازها است که در مراسم رقص و پایکوبی استفاده می‌شود.
• نقاره: سازی ضربی متشکل از ۲ کاسه کوچک و بزرگ است که در کنار سایر سازها به کار می‌رود.